Từ ngày 01/7/2025, Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) năm 2024 chính thức có hiệu lực, mang đến nhiều thay đổi tích cực cho người lao động, đặc biệt trong chế độ thai sản. Dưới đây là 06 điểm mới nổi bật mà người lao động nên nắm rõ để đảm bảo quyền lợi cho bản thân và gia đình.

1. Người Đóng BHXH Tự Nguyện Cũng Được Hưởng Thai Sản

Trước ngày 01/7/2025, người tham gia BHXH tự nguyện chỉ được hưởng 2 chế độ: hưu trí và tử tuất.

Tuy nhiên, theo khoản 3 Điều 4 Luật BHXH 2024, từ 01/7/2025, người đóng BHXH tự nguyện sẽ được mở rộng quyền lợi, bao gồm:

• Trợ cấp thai sản

• Chế độ hưu trí

• Chế độ tử tuất

• Bảo hiểm tai nạn lao động

Điều này đồng nghĩa với việc dù không thuộc diện bắt buộc, người đóng BHXH tự nguyện nay cũng có thể được hưởng trợ cấp thai sản nếu đáp ứng điều kiện về thời gian đóng bảo hiểm.

2. Chồng Đóng BHXH Tự Nguyện, Vợ Nội Trợ Cũng Được Hưởng Trợ Cấp Thai Sản

Một điểm mới rất đáng chú ý là từ 01/7/2025, người chồng đóng BHXH tự nguyện từ đủ 06 tháng trở lên trong vòng 12 tháng trước khi vợ sinh con thì vợ, dù là nội trợ, vẫn có thể được hưởng trợ cấp thai sản.

Điều này quy định rõ tại Điều 94 Luật BHXH 2024:

• Nếu chồng hoặc vợ đóng BHXH (bắt buộc hoặc tự nguyện) đủ điều kiện, một trong hai người có thể được hưởng trợ cấp thai sản khi sinh con.

Một số lưu ý khi áp dụng:

• Nếu cả hai vợ chồng đều đủ điều kiện hưởng thì chỉ một người được chọn hưởng trợ cấp.

• Nếu đủ điều kiện hưởng ở cả BHXH bắt buộc và tự nguyện, người lao động chỉ được chọn một chế độ để hưởng.

• Trường hợp mẹ đủ điều kiện hưởng BHXH bắt buộc, cha hưởng BHXH tự nguyện (hoặc ngược lại), cả hai có thể đồng thời hưởng theo chế độ của từng loại bảo hiểm.

3. Lao Động Nam Được Xin Nghỉ Chăm Vợ Con Trong 60 Ngày Kể Từ Ngày Vợ Sinh

Theo Luật BHXH 2014, thời gian nghỉ thai sản cho lao động nam chỉ trong vòng 30 ngày sau khi vợ sinh. Nhưng từ 01/7/2025, theo khoản 2 và khoản 3 Điều 53 Luật BHXH 2024, thời gian này sẽ được nới rộng lên 60 ngày.

Trong khoảng thời gian 60 ngày kể từ khi vợ sinh con, lao động nam được nghỉ như sau:

• 05 ngày làm việc

• 07 ngày nếu vợ sinh con phải phẫu thuật hoặc sinh con dưới 32 tuần tuổi

• 10 ngày nếu vợ sinh đôi; sinh ba trở lên được nghỉ thêm 03 ngày cho mỗi con từ con thứ ba

• 14 ngày nếu vợ sinh đôi phải phẫu thuật; sinh ba trở lên phẫu thuật được nghỉ thêm 03 ngày/con

Người lao động có thể chia thành nhiều lần nghỉ trong thời gian 60 ngày này, miễn là tổng thời gian không vượt quá số ngày được hưởng.

Lưu ý: Có thể xin nghỉ dài hơn (nghỉ phép năm hoặc nghỉ không lương) nhưng phần ngoài số ngày trên sẽ không được tính hưởng chế độ thai sản.

4. Mọi Trường Hợp Phá Thai Đều Được Hưởng Chế Độ Thai Sản

Một điểm mới đáng chú ý trong Điều 52 Luật BHXH 2024 là mọi trường hợp phá thai (không chỉ phá thai bệnh lý như trước đây) đều sẽ được hưởng chế độ thai sản với thời gian nghỉ như sau:

• 10 ngày nếu thai dưới 5 tuần

• 20 ngày nếu thai từ đủ 5 đến dưới 13 tuần

• 40 ngày nếu thai từ đủ 13 đến dưới 22 tuần

• 50 ngày nếu thai từ 22 tuần trở lên

Trước đây, chỉ các trường hợp sẩy thai, nạo, hút thai, thai chết lưu hoặc phá thai bệnh lý mới được giải quyết chế độ thai sản.

5. Con Sinh Ra Mất Sớm, Mẹ Vẫn Được Nghỉ Thai Sản Đủ 6 Tháng

Theo khoản 2 Điều 52 Luật BHXH 2024, nếu mẹ mang thai từ 22 tuần tuổi trở lên, dù con sinh ra mất sớm (sảy thai, thai chết lưu, chết trong khi chuyển dạ), cả mẹ và chồng đều vẫn được hưởng chế độ thai sản như trường hợp sinh con bình thường - nghỉ đủ 6 tháng.

So với quy định trước 01/7/2025 (chỉ được nghỉ 2 - 4 tháng tùy trường hợp), chính sách này giúp người lao động có thêm thời gian phục hồi sức khỏe và ổn định tâm lý sau biến cố.

Ngoài ra: Nếu mang thai đôi trở lên, thời gian nghỉ và trợ cấp một lần sẽ tính theo số thai - bao gồm cả thai sống và thai chết.

6. Trợ Cấp Một Lần Khi Sinh Con Sẽ Dựa Trên Mức Tham Chiếu

Theo khoản 4 Điều 58 Luật BHXH 2024, trợ cấp một lần khi sinh con, nhận con nhờ mang thai hộ hoặc nhận nuôi con dưới 6 tháng tuổi sẽ được tính như sau:

• Mỗi con được hưởng 02 lần mức tham chiếu tại thời điểm sinh/nhận con.

Dưỡng sức sau thai sản: mức hưởng mỗi ngày = 30% mức tham chiếu.

Mức tham chiếu được quy định tại khoản 13 Điều 141 Luật BHXH 2024:

• Trước khi bãi bỏ, mức tham chiếu = mức lương cơ sở.

• Sau khi bãi bỏ, mức tham chiếu không được thấp hơn mức lương cơ sở cũ.

Hiện nay: theo Nghị định 73/2024/NĐ-CP, mức lương cơ sở = 2,34 triệu đồng/tháng.

Kết Luận

Những thay đổi mới về chế độ thai sản từ ngày 01/7/2025 theo Luật BHXH 2024 mang lại nhiều quyền lợi hơn cho người lao động - không chỉ cho lao động nữ mà còn cho người chồng và người đóng BHXH tự nguyện. Đây là điểm tích cực góp phần hỗ trợ gia đình trẻ trong quá trình chăm sóc sức khỏe mẹ và bé.

Nếu cần hỗ trợ, hãy liên hệ với đội ngũ pháp lý chuyên nghiệp của Viện Kế Toán qua HOTLINE: 0916.636.419 để được tư vấn và hỗ trợ nhanh chóng, tận tâm.

Xem thêm các dịch vụ của Viện Kế Toán tại:
>> Dịch vụ kê khai thuế ban đầu;
>> Dịch vụ gỡ rối sổ sách kế toán;
>> Dịch vụ quyết toán thuế TNDN
>> Dịch vụ báo cáo thuế, BCTC cuối năm
>> Dịch vụ kế toán trọn gói