Từ 18/8/2025 sẽ phạt đến 40 triệu đồng nếu hành nghề kiểm toán với tư cách cá nhân

Từ ngày 18/8/2025, theo Nghị định 228/2025/NĐ-CP, những kiểm toán viên hành nghề kiểm toán với tư cách cá nhân sẽ bị xử phạt hành chính với mức phạt tiền lên đến 40 triệu đồng. Đây là một trong những quy định quan trọng nhằm siết chặt tính độc lập và nâng cao chất lượng dịch vụ kiểm toán, đồng thời ngăn chặn tình trạng hành nghề tự do ngoài khuôn khổ pháp luật.

1. Khái niệm hành nghề kiểm toán theo quy định pháp luật

1.1. Kiểm toán viên hành nghề là ai?

Theo khoản 3 Điều 5 Luật Kiểm toán độc lập 2011, kiểm toán viên hành nghề là người đã được Bộ Tài chính cấp Giấy chứng nhận đăng ký hành nghề kiểm toán. Đây là điều kiện bắt buộc để một cá nhân có thể trực tiếp tham gia vào hoạt động kiểm toán hợp pháp tại Việt Nam.

Kiểm toán viên hành nghề không chỉ thực hiện các công việc chuyên môn liên quan đến kiểm toán báo cáo tài chính, mà còn có trách nhiệm đảm bảo tính chính xác, khách quan của các số liệu được kiểm toán.

1.2. Hành nghề kiểm toán được hiểu như thế nào?

Khoản 8 Điều 5 Luật Kiểm toán độc lập 2011 quy định, hành nghề kiểm toán là hoạt động kinh doanh dịch vụ kiểm toán do kiểm toán viên hành nghề, doanh nghiệp kiểm toán hoặc chi nhánh doanh nghiệp kiểm toán nước ngoài tại Việt Nam thực hiện.

Như vậy, hành nghề kiểm toán không phải là hoạt động mang tính cá nhân đơn lẻ, mà phải gắn liền với tổ chức có đủ điều kiện theo luật định như:

• Doanh nghiệp kiểm toán: Là doanh nghiệp được thành lập và hoạt động hợp pháp, có đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ kiểm toán theo Luật Kiểm toán độc lập.

• Chi nhánh doanh nghiệp kiểm toán nước ngoài tại Việt Nam: Là đơn vị phụ thuộc của doanh nghiệp kiểm toán nước ngoài, được phép hoạt động kiểm toán tại Việt Nam và phải chịu trách nhiệm về mọi nghĩa vụ tại Việt Nam.

Do đó, kiểm toán viên hành nghề không được phép hoạt động độc lập với tư cách cá nhân bên ngoài các tổ chức nêu trên.

2. Quy định xử phạt hành nghề kiểm toán với tư cách cá nhân từ ngày 18/8/2025

2.1. Hành vi bị cấm trong hành nghề kiểm toán

Theo điểm a khoản 2 Điều 13 Luật Kiểm toán độc lập 2011, hành nghề kiểm toán với tư cách cá nhân là hành vi bị nghiêm cấm. Kiểm toán viên bắt buộc phải hành nghề tại doanh nghiệp kiểm toán hoặc chi nhánh doanh nghiệp kiểm toán nước ngoài tại Việt Nam, không được tự ý cung cấp dịch vụ kiểm toán dưới danh nghĩa cá nhân.

2.2. Mức phạt và hình thức xử lý theo Nghị định 228/2025/NĐ-CP

Theo quy định tại Điều 22 Nghị định 228/2025/NĐ-CP, kiểm toán viên hành nghề với tư cách cá nhân sẽ bị xử phạt như sau:

• Phạt tiền: Từ 30 triệu đồng đến 40 triệu đồng. Đây là mức phạt tăng nặng hơn so với quy định cũ.

• Hình thức xử phạt bổ sung:

  • Tước quyền sử dụng Giấy chứng nhận đăng ký hành nghề kiểm toán trong thời gian từ 12 tháng đến 24 tháng nếu kiểm toán viên đang trong thời gian hành nghề.

• Biện pháp khắc phục hậu quả:

  • Buộc nộp lại toàn bộ số lợi bất hợp pháp có được từ hành vi vi phạm vào ngân sách nhà nước.

  • Buộc nộp lại Giấy chứng nhận đăng ký hành nghề kiểm toán cho cơ quan có thẩm quyền nếu đang là kiểm toán viên hành nghề tại thời điểm phát hiện vi phạm.

  • Buộc không được thực hiện đăng ký hành nghề kiểm toán trong thời gian từ 12 tháng đến 24 tháng nếu tại thời điểm phát hiện vi phạm, cá nhân chưa phải là kiểm toán viên hành nghề.

Có thể thấy, ngoài mức phạt tiền, quy định mới còn áp dụng biện pháp bổ sung nghiêm khắc nhằm ngăn chặn việc hành nghề tự do, giữ gìn sự minh bạch và chuẩn mực nghề nghiệp.

3. So sánh với quy định trước đây

Trước khi Nghị định 228/2025/NĐ-CP có hiệu lực, hành vi hành nghề kiểm toán với tư cách cá nhân được xử lý theo Điều 49 Nghị định 41/2018/NĐ-CP. Cụ thể:

• Mức phạt tiền trước đây: 20 – 30 triệu đồng.

• Hình thức xử phạt bổ sung: Tước quyền sử dụng Giấy chứng nhận đăng ký hành nghề kiểm toán trong thời gian 03 – 06 tháng.

Như vậy, so với quy định cũ, mức xử phạt tại Nghị định 228/2025/NĐ-CP đã tăng nặng hơn đáng kể, cả về mức tiền phạt (tăng thêm 10 triệu đồng ở khung tối đa) và thời gian tước quyền hành nghề (từ tối đa 6 tháng lên đến 24 tháng). Đồng thời, các biện pháp khắc phục hậu quả cũng chi tiết và nghiêm khắc hơn.

Sự thay đổi này phản ánh quyết tâm của Nhà nước trong việc quản lý chặt chẽ hoạt động kiểm toán, nâng cao chất lượng dịch vụ, hạn chế tình trạng cá nhân hành nghề tự do gây ảnh hưởng đến tính độc lập và khách quan của kiểm toán.

4. Ý nghĩa của quy định mới

4.1. Nâng cao tính chuyên nghiệp của nghề kiểm toán

Khi kiểm toán viên buộc phải hành nghề trong khuôn khổ doanh nghiệp hoặc chi nhánh doanh nghiệp kiểm toán, tính chuyên nghiệp và hệ thống quản lý sẽ được đảm bảo. Các hoạt động kiểm toán không còn mang tính tự phát, tránh rủi ro về chất lượng dịch vụ.

4.2. Bảo vệ lợi ích của khách hàng và doanh nghiệp

Người sử dụng dịch vụ kiểm toán sẽ yên tâm hơn khi hợp tác với các tổ chức kiểm toán hợp pháp thay vì cá nhân hành nghề tự do. Điều này giúp giảm thiểu tình trạng gian lận, sai sót và đảm bảo quyền lợi của khách hàng trong các hợp đồng kinh tế.

4.3. Tăng cường minh bạch trong quản lý tài chính

Kiểm toán là công cụ quan trọng để kiểm soát tài chính doanh nghiệp. Khi hoạt động kiểm toán được thực hiện trong khuôn khổ pháp luật, Nhà nước có thể dễ dàng quản lý, kiểm soát và phát hiện các sai phạm, góp phần tăng tính minh bạch trong nền kinh tế.

5. 13 trường hợp kiểm toán viên bị đình chỉ hành nghề từ 24/01/2025

Ngoài việc xử phạt đối với hành nghề kiểm toán cá nhân, pháp luật còn quy định 13 trường hợp kiểm toán viên bị đình chỉ hành nghề, áp dụng từ 24/01/2025. Đây là những vi phạm nghiêm trọng có thể dẫn đến việc kiểm toán viên bị ngừng hành nghề để đảm bảo tính khách quan, độc lập và chất lượng dịch vụ.

(Chi tiết về 13 trường hợp này được liệt kê tại các văn bản hướng dẫn, trong đó bao gồm các hành vi như vi phạm chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp, vi phạm nghĩa vụ bảo mật thông tin, lợi dụng vị trí nghề nghiệp để trục lợi…).

Kết luận

Từ ngày 18/8/2025, hành nghề kiểm toán với tư cách cá nhân sẽ bị xử phạt tới 40 triệu đồng và có thể bị tước quyền hành nghề đến 24 tháng. Quy định mới tại Nghị định 228/2025/NĐ-CP thể hiện sự siết chặt quản lý nhà nước trong lĩnh vực kiểm toán, nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ, bảo vệ quyền lợi của khách hàng và đảm bảo tính minh bạch trong nền kinh tế.

Do đó, kiểm toán viên cần nắm rõ và tuyệt đối tuân thủ các quy định pháp luật, không hành nghề kiểm toán ngoài khuôn khổ doanh nghiệp hoặc chi nhánh doanh nghiệp kiểm toán. Chỉ bằng cách tuân thủ đúng quy định, nghề kiểm toán mới có thể phát triển bền vững, giữ vững vai trò là công cụ quan trọng trong việc kiểm soát và minh bạch tài chính doanh nghiệp.

Nếu cần hỗ trợ, hãy liên hệ với đội ngũ pháp lý chuyên nghiệp của Viện Kế Toán qua HOTLINE: 0916.636.419 để được tư vấn và hỗ trợ nhanh chóng, tận tâm.

Xem thêm các dịch vụ của Viện Kế Toán tại:
>> Dịch vụ kê khai thuế ban đầu;
>> Dịch vụ gỡ rối sổ sách kế toán;
>> Dịch vụ quyết toán thuế TNDN
>> Dịch vụ báo cáo thuế, BCTC cuối năm
>> Dịch vụ kế toán trọn gói