03 Trường Hợp Bị Truy Thu, Truy Đóng Bảo Hiểm Xã Hội Bắt Buộc Theo Nghị Định 158

Từ ngày 01/7/2025, Nghị định 158/2025/NĐ-CP chính thức có hiệu lực, quy định chi tiết về tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc. Trong đó, một nội dung đáng chú ý là 03 trường hợp bị truy thu, truy đóng BHXH bắt buộc mà người sử dụng lao động và người lao động cần lưu ý.

1. Ba Trường Hợp Bị Truy Thu, Truy Đóng BHXH Theo Nghị Định 158

Theo khoản 1 Điều 8 Nghị định 158/2025/NĐ-CP, có 3 trường hợp cụ thể sẽ bị truy thu, truy đóng BHXH bắt buộc như sau:

1.1. Các Trường Hợp Cụ Thể

Trường hợp 1:
Khi tiền lương của người lao động được điều chỉnh tăng có tính hồi tố cho thời gian trước đó.
➡ Việc điều chỉnh này sẽ làm thay đổi căn cứ tính đóng BHXH và phần chênh lệch sẽ bị truy thu tương ứng.

Trường hợp 2:
Người lao động đi làm việc ở nước ngoài, được gia hạn hợp đồng hoặc ký hợp đồng lao động mới tại nước tiếp nhận, nhưng chưa thực hiện đóng BHXH trong thời gian đó.
➡ Khi người lao động trở về nước, họ sẽ phải truy đóng phần BHXH còn thiếu.

Trường hợp 3:
Các đối tượng quy định tại điểm m và n khoản 1 Điều 2 của Luật BHXH 2024, nếu đóng BHXH sau thời hạn quy định, thì vẫn phải nộp bổ sung số tiền đã chậm trễ.
➡ Cụ thể, thời hạn đóng được xác định tại điểm b khoản 4 Điều 33 của Luật BHXH 2024.

1.2. Cách Tính Số Tiền Truy Thu BHXH

Căn cứ khoản 2 Điều 8 Nghị định 158/2025/NĐ-CP, việc tính số tiền truy thu BHXH sẽ được áp dụng theo từng trường hợp:

Trường Hợp 1 và 2:

Số tiền truy thu = Số tiền BHXH bắt buộc cần đóng (tính theo Điều 33 và Điều 34 Luật BHXH 2024).
Nếu đến hết tháng tiếp theo sau tháng có quyết định tăng lương hoặc tháng người lao động về nước, mà người sử dụng lao động chưa thực hiện truy đóng, thì:
- Cơ quan BHXH sẽ áp dụng biện pháp xử lý theo khoản 1 Điều 40 và khoản 1 Điều 41 Luật BHXH 2024.

Trường Hợp 3:

Số tiền truy thu =
➤ Số tiền BHXH bắt buộc phải đóng (theo điểm a khoản 4 Điều 33 Luật BHXH 2024)
➤ + Lãi truy thu tính theo công thức:
0,03%/ngày × số tiền phải đóng × số ngày chậm đóng.

2. Trách Nhiệm Của Người Tham Gia và Người Hưởng BHXH

Dựa trên Điều 11 Luật BHXH 2024, các chủ thể liên quan đến BHXH bắt buộc cần tuân thủ các nghĩa vụ sau:

2.1. Người Tham Gia BHXH

Đóng BHXH đầy đủ, đúng hạn theo quy định pháp luật.
Theo dõi việc thực hiện nghĩa vụ đóng BHXH của bên sử dụng lao động đối với mình.
Cung cấp thông tin kê khai trung thực, đầy đủ, chính xác khi tham gia BHXH.

2.2. Người Thụ Hưởng Chế Độ BHXH

Tuân thủ thủ tục, quy trình và các quy định liên quan để được hưởng chế độ BHXH.
Hoàn trả lại tiền nếu bị cơ quan có thẩm quyền xác định hưởng sai quy định.
Phối hợp xác minh thông tin định kỳ hằng năm với cơ quan BHXH hoặc tổ chức dịch vụ được ủy quyền, nếu nhận chế độ qua tài khoản ngân hàng cá nhân.

3. Một Số Lưu Ý Quan Trọng Cho Người Sử Dụng Lao Động

Người sử dụng lao động có trách nhiệm truy đóng đầy đủ BHXH bắt buộc nếu người lao động đủ điều kiện hưởng chế độ hoặc đã nghỉ việc.
Trường hợp chưa truy đóng đầy đủ, cơ quan BHXH sẽ:
- Giải quyết chế độ dựa trên thời gian đã đóng.
- Sau khi thu hồi được số tiền còn thiếu, sẽ xác nhận lại thời gian đóng BHXH, điều chỉnh lại mức hưởng chế độ tương ứng cho người lao động.

Kết Luận

Việc bị truy thu, truy đóng BHXH bắt buộc theo Nghị định 158/2025/NĐ-CP không chỉ ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động mà còn là nghĩa vụ pháp lý bắt buộc đối với người sử dụng lao động. Do đó, cả hai bên cần chủ động cập nhật, theo dõi và tuân thủ đúng các quy định của pháp luật BHXH hiện hành.

Nếu cần hỗ trợ, hãy liên hệ với đội ngũ pháp lý chuyên nghiệp của Viện Kế Toán qua HOTLINE: 0916.636.419 để được tư vấn và hỗ trợ nhanh chóng, tận tâm.

Xem thêm các dịch vụ của Viện Kế Toán tại:
>> Dịch vụ kê khai thuế ban đầu;
>> Dịch vụ gỡ rối sổ sách kế toán;
>> Dịch vụ quyết toán thuế TNDN
>> Dịch vụ báo cáo thuế, BCTC cuối năm
>> Dịch vụ kế toán trọn gói