Rủi ro từ hành vi mua bán hóa đơn: Có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự
Vậy những hành vi nào bị coi là mua bán hóa đơn bất hợp pháp, và mức phạt cụ thể ra sao? Theo dõi ngay cùng Viện Kế Toán- Công ty cung cấp dịch vụ kế toán trọn gói !
1. Khái niệm về hành vi mua bán hóa đơn
Theo Khoản 3, Điều 2 của Bộ Luật Hình sự, hành vi mua bán hóa đơn trái phép là hành vi mua bán các hóa đơn, chứng từ thu nộp ngân sách Nhà nước mà không tuân thủ các quy định của pháp luật. Các hành vi cụ thể bao gồm:
- Mua bán hóa đơn chưa ghi đủ nội dung hoặc ghi sai thông tin: Đây là những hóa đơn không thể hiện đầy đủ các thông tin bắt buộc hoặc thông tin trên hóa đơn không chính xác, không hợp pháp theo quy định của pháp luật.
- Mua bán hóa đơn đã ghi đầy đủ nhưng không có hàng hóa, dịch vụ kèm theo: Hóa đơn này được phát hành mà không có thực tế hàng hóa, dịch vụ đi kèm, tức là các giao dịch không thực tế nhưng vẫn có hóa đơn hợp lệ để chứng minh.
- Mua bán hóa đơn giả hoặc hóa đơn hết hạn sử dụng: Hóa đơn giả không có giá trị hợp pháp hoặc các hóa đơn đã hết hạn sử dụng, được dùng để hợp thức hóa các giao dịch không có thật.
- Mua bán hóa đơn để tạo sự chênh lệch giá trị hàng hóa, dịch vụ: Đây là hành vi mua bán hóa đơn giữa các bên với sự thay đổi về giá trị hàng hóa hoặc dịch vụ giữa các bên tham gia giao dịch, nhằm mục đích giảm thiểu số thuế phải nộp hoặc tăng số thuế được hoàn lại.
Những hành vi này đều được pháp luật xác định là hành vi mua bán hóa đơn trái phép và có thể bị xử lý theo các hình thức khác nhau tùy theo mức độ vi phạm.
2. Mức phạt đối với hành vi mua bán hóa đơn trái phép
2.1. Mức phạt hành chính
Căn cứ theo Nghị định 125/2020/NĐ-CP và sửa đổi tại Nghị định 102/2021/NĐ-CP, các mức phạt hành chính đối với hành vi mua bán hóa đơn trái phép bao gồm:
- Phạt từ 15 triệu đến 45 triệu đồng đối với hành vi cho, bán hóa đơn chưa phát hành hoặc hóa đơn của khách hàng đặt in cho tổ chức, cá nhân khác. Đây là mức phạt dành cho hành vi mua bán hóa đơn chưa được phát hành, chưa có giá trị sử dụng.
- Phạt từ 20 triệu đến 50 triệu đồng đối với hành vi cho, bán hóa đơn trái phép khác, bao gồm các hành vi mua bán hóa đơn không đúng quy định mà không thuộc các trường hợp trên.
Biện pháp khắc phục: Đối với các hành vi vi phạm hành chính này, cơ quan chức năng yêu cầu các cá nhân hoặc tổ chức vi phạm phải hủy các hóa đơn đã sử dụng. Ngoài ra, doanh nghiệp vi phạm sẽ phải đối mặt với mức phạt 20% trên số tiền thuế khai thiếu hoặc số thuế được miễn, giảm không đúng quy định.
2.2. Mức phạt truy cứu trách nhiệm hình sự
Hành vi mua bán hóa đơn trái phép không chỉ bị xử phạt hành chính mà còn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự, với các mức phạt được quy định cụ thể tại Bộ Luật Hình sự 2015:
- Tội trốn thuế: Các hành vi sử dụng hóa đơn bất hợp pháp để giảm số thuế phải nộp hoặc làm tăng số thuế được hoàn lại sẽ bị phạt tiền từ 100 triệu đồng đến 500 triệu đồng hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 1 năm. Đặc biệt, nếu có tình tiết tăng nặng, mức phạt tù có thể lên đến 7 năm hoặc phạt tiền lên đến 4,5 tỷ đồng.
- Tội in ấn, phát hành, mua bán trái phép hóa đơn: Theo Điều 203 của Bộ Luật Hình sự 2015, những cá nhân hoặc tổ chức tham gia vào việc in, phát hành hoặc mua bán hóa đơn trái phép sẽ bị phạt tiền từ 50 triệu đồng đến 200 triệu đồng, hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm. Trong trường hợp vi phạm nghiêm trọng, mức phạt có thể lên đến 500 triệu đồng hoặc phạt tù từ 1 năm đến 5 năm.
Đối với pháp nhân vi phạm, mức phạt có thể lên đến 10 tỷ đồng hoặc đình chỉ hoạt động từ 6 tháng đến 3 năm.
3. Cách xử lý hóa đơn bất hợp pháp
Việc xử lý hóa đơn bất hợp pháp là một trong những vấn đề quan trọng mà các doanh nghiệp cần chú ý để tránh các hậu quả pháp lý nghiêm trọng. Cụ thể:
- Chưa kê khai: Nếu hóa đơn chưa được kê khai và hạch toán vào sổ sách, kế toán có thể loại bỏ hóa đơn đó vì hóa đơn này không thể sử dụng để khấu trừ thuế GTGT. Đây là phương án an toàn nhất vì hóa đơn này có thể gây ra rủi ro pháp lý sau này.
- Đã kê khai: Nếu hóa đơn đã được kê khai và hạch toán vào chi phí, doanh nghiệp cần thực hiện điều chỉnh giảm trên tờ khai thuế GTGT và điều chỉnh lại các chi phí không hợp lệ. Nếu việc điều chỉnh dẫn đến phát sinh số thuế phải nộp thêm, doanh nghiệp sẽ phải chịu thuế truy thu và phạt chậm nộp thuế.
Kết luận
Hành vi mua bán hóa đơn trái phép có thể dẫn đến các rủi ro pháp lý nghiêm trọng, từ mức phạt hành chính cho đến các hình phạt hình sự nặng nề. Các doanh nghiệp cần phải hiểu rõ và tuân thủ các quy định về hóa đơn, chứng từ để tránh không chỉ bị phạt tiền mà còn bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Để bảo vệ quyền lợi và duy trì hoạt động kinh doanh hợp pháp, doanh nghiệp không nên tham gia vào các giao dịch mua bán hóa đơn trái phép.
>>> Nếu bạn cần tư vấn thêm thì hãy liên hệ ngay cho Viện Kế Toán- Công ty cung cấp dịch vụ kế toán toàn quốc qua HOTLINE: 0916.636.419.
