Doanh nghiệp lưu ý quan trọng về trốn đóng, chậm đóng BHXH từ ngày 01/7/2025

Từ ngày 01/7/2025, khi Luật Bảo hiểm xã hội 2024 chính thức có hiệu lực, các quy định về hành vi trốn đóng và chậm đóng Bảo hiểm xã hội (BHXH), Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) và Bảo hiểm y tế (BHYT) được quy định rõ ràng, chi tiết và có tính răn đe cao hơn trước.

Đây là những vấn đề mà người sử dụng lao động và bộ phận nhân sự – kế toán cần đặc biệt lưu tâm để đảm bảo quyền lợi cho người lao động, đồng thời tránh các chế tài nghiêm khắc từ phía cơ quan bảo hiểm xã hội và cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

1. Căn cứ pháp lý mới từ 01/7/2025

Luật Bảo hiểm xã hội 2024 (có hiệu lực từ ngày 01/7/2025) đã cập nhật và làm rõ hơn các hành vi vi phạm nghĩa vụ đóng BHXH bắt buộc, BHTN, BHYT.

Đồng thời, theo Công văn số 144/BHXH-QLT&PTNTG năm 2025 của Bảo hiểm xã hội khu vực XIII về việc hướng dẫn triển khai một số điểm mới của Luật BHXH và Luật BHYT sửa đổi, người sử dụng lao động khi tham gia BHXH cho người lao động cần tuyệt đối tuân thủ các quy định về:

Thời hạn đóng BHXH, BHTN, BHYT.
Mức đóng theo lương thực tế.
Đăng ký đầy đủ người lao động thuộc diện bắt buộc.
Không trì hoãn hoặc trốn tránh nghĩa vụ đóng BHXH, BHTN, BHYT.

2. Phân biệt giữa hành vi chậm đóng và trốn đóng BHXH

2.1. Hành vi chậm đóng BHXH từ 01/7/2025

Chậm đóng BHXH là những trường hợp mà doanh nghiệp không đóng hoặc đóng không đủ số tiền bảo hiểm đúng hạn do những nguyên nhân khách quan hoặc chủ quan, không cố ý che giấu nhưng vẫn vi phạm luật.

Theo Điều 38 Luật Bảo hiểm xã hội 2024, hành vi chậm đóng BHXH bắt buộc, BHTN bao gồm:

Chưa đóng hoặc đóng thiếu tiền BHXH, BHTN đã đăng ký sau thời hạn quy định tại khoản 4 Điều 34 (BHXH) hoặc theo pháp luật về BHTN.
Không đăng ký hoặc đăng ký thiếu số lượng người lao động phải tham gia BHXH, BHTN trong 60 ngày kể từ khi hết thời hạn phải đăng ký.
Trường hợp chậm đóng không bị coi là trốn đóng nếu rơi vào các ngoại lệ quy định tại khoản 2 Điều 39 Luật BHXH 2024.

2.2. Hành vi trốn đóng BHXH từ 01/7/2025

Trốn đóng BHXH là hành vi cố ý che giấu hoặc tìm cách không đóng hoặc đóng không đủ số tiền bảo hiểm nhằm giảm chi phí, trốn tránh nghĩa vụ với người lao động và cơ quan nhà nước.

Cụ thể, Điều 38 Luật BHXH 2024 quy định các hành vi trốn đóng gồm:

Không đăng ký hoặc đăng ký thiếu số lao động sau 60 ngày tính từ thời hạn phải đăng ký.
Khai báo mức lương làm căn cứ đóng BHXH thấp hơn quy định, không đúng với thực tế trả lương cho người lao động.
Đã bị cơ quan BHXH nhắc nhở, đôn đốc nhưng vẫn không nộp tiền BHXH, BHTN sau hạn định (60 ngày).
Không đóng hoặc đóng thiếu sau khi có yêu cầu của cơ quan chức năng.
Các trường hợp khác bị coi là trốn đóng do Chính phủ quy định.

Điểm khác biệt quan trọng: Trốn đóng là hành vi cố ý, có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự, trong khi chậm đóng chủ yếu xử lý ở mức hành chính.

3. Các chế tài xử lý khi doanh nghiệp vi phạm nghĩa vụ đóng BHXH từ 01/7/2025

Theo quy định tại Điều 40 và 41 Luật BHXH 2024, nếu doanh nghiệp có hành vi chậm đóng hoặc trốn đóng BHXH, BHTN, BHYT, sẽ bị áp dụng các biện pháp xử lý như sau:

3.1. Biện pháp tài chính

Bắt buộc đóng đủ số tiền BHXH, BHTN, BHYT còn thiếu.
Phạt lãi suất 0,03%/ngày tính trên số tiền chậm đóng hoặc trốn đóng và số ngày vi phạm.
Đối với các khoản nợ kéo dài không thanh toán, ngân hàng hoặc Kho bạc Nhà nước sẽ có trách nhiệm trích tiền từ tài khoản của doanh nghiệp để nộp vào quỹ BHXH, BHTN, BHYT.

3.2. Biện pháp xử phạt hành chính

Xử phạt hành chính theo mức phạt quy định tại Nghị định của Chính phủ.
Không xét khen thưởng, danh hiệu thi đua cho doanh nghiệp có hành vi vi phạm.

3.3. Truy cứu trách nhiệm hình sự

Đối với các hành vi trốn đóng có yếu tố gian lận, doanh nghiệp và người đứng đầu có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của Bộ luật Hình sự.

3.4. Hoàn trả quyền lợi cho người lao động

Doanh nghiệp có trách nhiệm hoàn trả toàn bộ chi phí khám chữa bệnh mà người lao động đã tự thanh toán khi chưa được cấp thẻ BHYT do lỗi của doanh nghiệp.
Ngoài ra, doanh nghiệp còn phải nộp số tiền lãi gấp đôi lãi suất liên ngân hàng tính trên số tiền chậm đóng và thời gian vi phạm.

4. Thay đổi quan trọng về thời hạn báo tăng BHXH từ ngày 01/7/2025

Điểm thay đổi đáng chú ý khác là thời hạn báo tăng lao động tham gia BHXH sẽ có điều chỉnh:

Trước 01/7/2025: thời hạn báo tăng tính từ ngày ký hợp đồng lao động.
Từ 01/7/2025: doanh nghiệp có 30 ngày kể từ ngày người lao động thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc để thực hiện báo tăng.

Đây là thay đổi mang tính tích cực, giúp doanh nghiệp có thêm thời gian chuẩn bị hồ sơ và giảm rủi ro bị xử phạt do báo tăng muộn.

5. Doanh nghiệp cần làm gì để tuân thủ Luật BHXH mới từ 01/7/2025?

Để tránh bị xử phạt và đảm bảo quyền lợi cho người lao động, từ nay đến thời điểm 01/7/2025, các doanh nghiệp nên:

Rà soát lại toàn bộ hợp đồng lao động, danh sách lao động tham gia BHXH bắt buộc.
Cập nhật đúng mức lương làm căn cứ đóng BHXH, BHTN, BHYT.
Kiểm tra, đối chiếu dữ liệu với cơ quan BHXH để kịp thời xử lý các thiếu sót.
Đào tạo, cập nhật kiến thức cho bộ phận nhân sự – kế toán về các quy định mới của Luật BHXH 2024.
Thiết lập quy trình nội bộ để tránh chậm đóng, trốn đóng phát sinh do lỗi vận hành.

6. Kết luận

Việc thực hiện nghiêm túc và đúng quy định về đóng BHXH, BHTN, BHYT không chỉ giúp doanh nghiệp tuân thủ pháp luật, tránh rủi ro bị xử phạt mà con nâng cao uy tín thương hiệu với đối tác, khách hàng, người lao động.

Hy vọng bài viết này sẽ giúp doanh nghiệp và bộ phận nhân sự – kế toán cập nhật kịp thời các thay đổi và chủ động thực hiện đúng luật.

Nếu cần hỗ trợ, hãy liên hệ với đội ngũ pháp lý chuyên nghiệp của Viện Kế Toán qua HOTLINE: 0916.636.419 để được tư vấn và hỗ trợ nhanh chóng, tận tâm.

Xem thêm các dịch vụ của Viện Kế Toán tại:
>> Dịch vụ kê khai thuế ban đầu;
>> Dịch vụ gỡ rối sổ sách kế toán;
>> Dịch vụ quyết toán thuế TNDN
>> Dịch vụ báo cáo thuế, BCTC cuối năm
>> Dịch vụ kế toán trọn gói